Lactate là gì? Xét nghiệm lactate và nồng độ lactate trong máu có ý nghĩa thế nào? Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin liên quan đến lactate.
————————
Lactate là gì? Những điều bạn cần biết về lactate là gì?
Xét nghiệm công thức máu giúp bác sĩ chẩn đoán được nhiều bệnh nguy hiểm, từ đó đưa ra những hướng giải quyết và chữa trị đảm bảo an toàn sức khỏe cho bệnh nhân. Định lượng lactate là một trong số những xét nghiệm máu thường gặp. Vậy lactate là gì? Xét nghiệm lactate và nồng độ lactate trong máu có ý nghĩa thế nào? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây.
Lactate là gì?
Đối với câu hỏi lactate là gì, câu trả lời khá đơn giản nhưng sẽ khó hiểu dành cho những người không nằm trong ngành y. Lactate là chỉ số độc lập tiên lượng cho mức độ nặng ở bệnh nhân hồi sức cấp cứu.
Định lượng lactate giúp theo dõi bệnh nhân đáp ứng điều trị như thế nào. D-lactate là một trong những rối loạn cần được chú ý, nhất là trong nhiễm toan chuyển hóa kéo dài và trên bệnh nhân đang hồi sức cấp cứu.
Lactate là gì? Định lượng lactate giúp theo dõi bệnh nhân đáp ứng điều trị như thế nào.
Để định lượng lactate người ta làm xét nghiệm acid lactic để đo nồng độ chất này trong máu. Lượng acid lactic được tạo ra chủ yếu từ mô cơ và hồng cầu. Khi nồng độ O2 trong máu ở mức bình thường, carbohydrate sẽ phân giải thành nước và CO2. Nhưng khi nồng độ O2 thấp, carbohydrate sẽ bị phá hủy sản sinh acid lactic và năng lượng.
Chuyển hóa trong tổ chức cơ thể lactate là gì?
Mỗi ngày, cơ thể sản xuất lactate khoảng 1500 mmol/ngày, sau đó đi vào máu và chuyển hóa hầu hết ở gan. Quy trình chuyển hóa lactate được gọi là chu trình Cori.
Trên đây là chu trình chuyển hóa lactate và chu trình này được gọi là chu trình Cori
Các tổ chức đều sinh lactate ở điều kiện yếm khí. Và nhờ enzyme lactate dehydrogenase mà lactate trong tổ chức cơ thể có thể chuyển hóa thành pyruvate.
Khi vận động thể lực, cơ vân sản sẽ sản xuất ra lượng lớn lactate. Về chuyển hóa, lactate chuyển hóa thành glucose 60% tại gan và 30% tại thận. Trong chu trình Krebs, lactate được chuyển hóa thành nước và CO2.
Khi nào thì bác sĩ chỉ định xét nghiệm lactate cho bạn?
Bạn chỉ được xét nghiệm lactate khi có chỉ định của bác sĩ. Thường trong những trường hợp sau:
- Kiểm tra xem bạn có bị tình trạng nhiễm toan lactic không (khi lượng acid lactic được tạo ra cao hơn mức bình thường). Các triệu chứng của tình trạng này gồm: thở nhanh, da lạnh ẩm, vã mồ hôi nhiều, có mùi hôi từ hơi thở, buồn nôn hoặc nôn, đau bụng, hôn mê, lú lẫn.
- Xem xét các mô của cơ thể có nhận đủ oxy hay không.
- Tìm hiểu nguyên nhân của việc acid máu tăng (giảm pH máu).
Quy trình thực hiện xét nghiệm lactate là gì?
Khi được bác sĩ chỉ định xét nghiệm lactate, bạn sẽ được cán bộ y tế hướng dẫn quy trình thực hiện xét nghiệm. Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn bạn có thể tham khảo những thông tin dưới đây.
Chuẩn bị trước khi xét nghiệm
Nếu có dự tính hoặc được bác sĩ căn dặn sẽ xét nghiệm lactate, điều bạn cần chuẩn bị bao gồm:
- Trong vòng 8-10 giờ trước khi xét nghiệm, không được ăn uống bất kỳ thứ gì.
- Không tập thể dục thể thao trong vòng vài giờ trước khi làm xét nghiệm. Bởi việc tập luyện có thể làm tăng lượng acid lactic thoáng qua trong máu.
- Hãy thông báo cho bác sĩ về loại dịch truyền, nếu bạn được truyền nó trước khi xét nghiệm. Một số loại dịch tiêm truyền gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm này.
Quy trình thực hiện việc xét nghiệm acid lactic
Khi được bác sĩ chỉ định xét nghiệm lactate, bạn sẽ được cán bộ y tế hướng dẫn quy trình thực hiện xét nghiệm
Quy trình này được nhân viên y tế thực hiện, bạn chỉ việc phối hợp để họ có thể thực hiện nhanh chóng hơn. Bao gồm các bước:
- Quấn dải băng quanh bắp tay để hạn chế máu lưu thông.
- Sát trùng bằng cồn chỗ lấy máu.
- Tiêm tĩnh mạch để lấy máu.
- Hút máu và cho vào ống lấy máu.
- Tháo dải băng sau khi đã lấy đủ lượng máu.
- Dùng gạc băng hoặc bông gòn thoa lên chỗ vừa tiêm.
- Dán băng cá nhân để cố định chỗ bị tiêm.
Cách đọc kết quả xét nghiệm máu lactate là gì?
Rất nhiều người thắc mắc và đặt ra câu hỏi: nguyên nhân gây tăng nồng độ lactate là gì?
Kết quả xét nghiệm thường được gửi về bác sĩ chỉ định ngay sau khi có và bạn sẽ được thông báo về tình trạng của mình. Tuy nhiên, nếu muốn tìm hiểu về cách đọc xét nghiệm lactate là gì, bạn có thể tham khảo thông tin dưới đây.
Thường kết quả sẽ có trong khoảng 1 ngày. Giá trị bình thường nằm trong khoảng dưới đây.
- Giá trị bình thường: Máu tĩnh mạch 0.5-2.2 mEq/l hoặc mmmol/l. Máu động mạch: 0.5-1,6 mEq/l hoặc mmmol/l.
Giá trị xét nghiệm máu cao hơn giới hạn trên của giá trị bình thường thì giá trị lactate cao. Nghĩa là mô trong cơ thể không nhận đủ oxy. Vậy những nguyên nhân gây tăng nồng độ lactate là gì? Có thể kể đến những nguyên nhân sau:
- Vấn đề về máu như thiếu máu nặng hay bệnh bạch cầu.
- Các vấn đề về gan, tổn thương gan khiến việc thoái giáng acid lactic máu của gan bị giảm.
- Các bệnh lý: chảy máu nặng, nhiễm trùng nặng, suy tim, sốc, tắc nghẽn dòng máu tới ruột, nhiễm độc CO, thuyên tắc phổi (do tế bào máu đông, tế bào mỡ trong phổi gây ảnh hưởng chức năng phổi, tắc nghẽn mạch máu,..). Các vấn đề này gây cản trở quá trình nhận O2 của cơ thể.
- Sốt quá cao hoặc tập luyện quá sức.
- Một số thuốc gây tăng lactate máu như: thuốc điều trị lao isoniazid, thuốc điều trị tiểu đường Metformin. Đặc biệt, nhiễm toan lactate là vấn đề gây lo ngại ở người bị tiểu đường, nhất là người có chức năng thận kém.
Các vấn đề về gan, tổn thương gan khiến việc thoái giáng acid lactic máu của gan bị giảm, từ đó gây chuyển hóa toan lactate
Đừng nghĩ việc tìm hiểu thông tin về các xét nghiệm là nhiệm vụ của bác sĩ hay chuyên viên y tế. Bạn vẫn có thể tham khảo những thông tin liên quan về lĩnh vực y tế để đảm bảo hơn về sức khỏe bản thân cũng như gia đình.
Bài viết trên đã trả lời cho câu hỏi lactate là gì và những vấn đề liên quan. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích dành cho bạn.
