Thời gian, sự việc bánh phở bị ướp qua formol để làm trắng và dai sợi phở khiến nhiều người lo lắng. Gần đây, tình trạng lạm dụng formol trong thực phẩm tăng cao báo động vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm đang xuống thấp. Vậy formol là gì? Có gây ung thư không? Bài viết dưới đây sẽ cùng bạn tìm hiểu vấn đề này.
Formol là gì?
Formol có tên hóa học là formaldehyde (công thức phân tử là H2CO) là một hợp chất thuộc nhóm aldehyde. Ở điều kiện thường, formol tồn tại ở thể khí không màu, mùi hăng cay. Dung dịch của Formol khi tan trong nước gọi là formalin hay foocmon rất dễ cháy và bay hơi ở nhiệt độ thường.
Formol có thể được sinh ra từ việc đốt cháy các vật liệu chứa cacbon như đốt rác, khói các đám cháy rừng. Nó cũng được tìm thấy trong khí thải từ ôtô, khói thuốc lá. Trong khí quyển, phản ứng của ánh sáng mặt trời kết hợp oxy với metan và hydrocacbon ở dạng khí cũng sẽ tạo tạo formol. Bên cạnh đó, một lượng formol nhỏ cũng được sinh ra trong quá trình trao đổi chất của hầu hết các sinh vật, kể cả con người.
Ứng dụng của formol trong cuộc sống
Formol có nhiều ứng dụng quan trọng trong công nghiệp. Nó là thành phần để sản xuất keo UF dán ván ép, ván sàn trong chế biến gỗ và các đồ dùng từ gỗ. Để sản xuất nhựa phenol formaldehyde cũng cần dùng rất nhiều formol. Thêm vào đó, formol còn xuất hiện trong sản xuất chất tạo màng sơn, chất kết dính.
Trong y tế, foocmon được dùng để bảo quản tiêu bản nghiên cứu là các cơ quan, bộ phận cơ thể người, động vật. Ngoài ra còn dùng để bảo quản vacxin và thuốc thoa ngoài da trị mụn. Không những vậy, trong các lĩnh vực khác, formalin được dùng pha loãng để khử nấm mốc, tẩy uế, khử trùng dụng cụ do có tính kháng khuẩn, khử trùng cực mạnh.
Trong chế thực phẩm, các hoạt động sử dụng formol là gì?
Sau khi tìm hiểu về formol và ứng dụng của formol là gì thì nhiều người sẽ thắc mắc tại sao formol lại được sử dụng trong chế biến thực phẩm? Các hoạt động chế biến sử dụng formol là gì?
Tại sao lại dùng formol
Một trong những tính chất của formaldehyde là diệt khuẩn, kháng khuẩn do vậy nó mới được dùng trong bảo quản thực phẩm. Khi cho vào thực phẩm, nó sẽ ứng chế hoạt động của các vi sinh vật làm phân hủy thực phẩm, gây ôi thiu hoặc nấm mốc. Nhờ vậy mà thực phẩm được bảo quản lâu hơn rất nhiều.
Các hoạt động chế biến thực phẩm có sử dụng formol
Vốn dĩ ứng dụng của formol không nên có mặt trong ngành công nghiệp thực phẩm vì đây không phải là phụ gia an toàn với cơ thể người. Tuy nhiên do những cá nhân và tổ chức chạy theo theo lợi nhuận mà quên đạo đức kinh doanh.
Formol được lạm dụng làm chất bảo quản trong nhiều loại thực phẩm, đặc biệt là các loại thực phẩm như thị động vật, hải sản, nội tạng,… Ngoài ra, foocmon được cho vào các loại thực phẩm cần độ giòn, dai và có thời gian sử dụng ngắn, khó bảo quản như bún, bánh phở, nem, chả, bánh canh,… Hay trong một số món ăn chế biến qua chiên, rán cũng có thể tìm thấy formol.
Formol có gây ung thư không?
Cơ quan Bảo vệ môi trường Mỹ (EPA) đã phân loại formaldehyde vào nhóm chất có khả năng gây ung thư trên người. Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) cũng đã coi đây là chất gây ung thư đã biết trên con người.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã nhấn mạnh rằng formol không phải là chất gây ung thư qua đường tiêu hóa. Vậy những ung thư gây ra do formol là gì? Nó chỉ có thể gây ung thư mũi, thanh quản hay nói cách khác là formol gây ung thư đường hô hấp. Đây là kết quả từ cuộc nghiên cứu của WHO về tác động của formol lên cơ thể của các động vật nhỏ dựa trên 3 cấp độ ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.
Formalin với liều lượng thấp có thể không ảnh hưởng quá nhiều đến sức khỏe con người. Điển hình như lượng nhỏ formal có thể tìm thấy trong nước uống nhưng vẫn có thể sử dụng được. Hoặc nhiều tòa nhà cao tầng có thể tìm thấy formal do chứa trong các đồ vật hoặc sơn tường nhưng vẫn không ảnh hưởng đến con người.
Tuy nhiên cũng không vì thế mà có thể chủ quan. Khi formaldehyde đi vào cơ thể con người, nó sẽ kết hợp với hàng loại. axit amin ở môi trường nội tại hình thành dẫn xuất bền vững với axit amin. Điều này khiến cho protein không thể phân hủy. Từ đó cách quá trình chuyển hóa dinh dưỡng bị ảnh hưởng rất nhiều.
Nhiễm formol với liều cao từ 6 ppm (ppm=mg/lít) có thể gây viêm loét, hoại tử tế bào, suy giảm hệ miễn dịch. Biểu hiện như đau bụng, nôn mửa, nôn ra máu, đau thận, hôn mê, thậm chí là tử vong ngay trong thời gian ngắn. Những người nhiễm Formaldehyde liều cao cần phải được chăm sóc y tế ngay lập tức.
Mức độ độc của formalin tăng dần thuận với mức độ tăng của nhiệt độ. Nhưng khi nhiệt độ xuống thấp formaldehyde lại càng độc hơn nếu chuyển thành paraformaldehyde.
Formol thực chất có rất nhiều ứng dụng quan trọng trong đời sống hàng ngày như sản xuất đồ dùng phục vụ con người. Tuy nhiên do nhiều người lạm dụng sai mục đích của hóa chất này mà có nhiều quan điểm hiểu sai về formol.
Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu formol là gì và những ung thư gây ra do formol là gì. Đồng thời cũng cung cấp đến bạn những thông tin hữu ích và khách quan nhất về hóa chất này.
