Lâu nay chúng ta thường được nghe cảnh báo về tác hại của xút như “xút ăn da đấy”,“phải cẩn thận khi dùng xút” nhưng không phải ai cũng biết xút là gì? Xút có trong những sản phẩm nào? Để giúp bạn có một cái nhìn rõ ràng, tổng quan nhất về xút, bài viết sẽ cung cấp một số thông tin cơ bản, góp phần trả lời cho câu hỏi: Xút là gì? Các tác hại của xút tới sức khỏe con người?
“Xút là gì?”- câu hỏi không phải ai cũng biết
Xút là gì?
Xút hay xút ăn da là một tên gọi khác của các loại hóa chất tẩy rửa được sử dụng rộng rãi trong hoạt động sản xuất và đời sống sinh hoạt của chúng ta. Do có đặc tính tẩy mạnh nên xút thường được nhà sản xuất cho rất nhiều vào bên sản phẩm, nhằm tối ưu hóa khả năng làm sạch, tăng sức cạnh tranh.
Nhờ có tính tẩy rất mạnh, xút là thành phần không thể thiếu trong nước giặt, xà phòng, nước rửa bát,…
Thành phần hóa học của xút là gì?
Hóa chất này có công thức cấu tạo hết sức quen thuộc: NaOH (Natri Hidroxit) và tên khoa học là Sodium Hydroxide. Theo như đặc tính hóa học thì NaOH là một loại kiềm mạnh, có khả năng hút ẩm cao và tác dụng được với nhiều chất: acid, chất khử, chất oxi hóa…
Các ứng dụng trong cuộc sống hiện nay của xút là gì?
Sau khi đã biết được xút là gì cũng như hiểu rõ các đặc tính hóa học của nó, chắc các bạn cũng phần nào hiểu được lý do hóa chất này được dùng trong ngành tẩy rửa. Tuy nhiên, ứng dụng của xút không chỉ giới hạn ở đó, NaOH còn được sử dụng trong nhiều rất ngành:
Ngành hóa chất tẩy rửa
Ứng dụng phổ biến và mạnh mẽ nhất của dung dịch xút là trong ngành hóa chất tẩy rửa. Hóa chất này có khả năng đánh bật các chất bẩn, mảng ố vàng trên quần áo một cách mạnh mẽ, hiệu quả. Ngoài ra, dung dịch xút thường được dùng để làm sạch bề mặt các thiết bị, máy móc được làm từ thép không gỉ như: máy giặt, thiết bị công nghệ chất lượng cao,..
Bên cạnh đó, NaOH cũng có tác dụng thủy phân dầu mỡ, axit béo trong đồ ăn nên rất thích hợp đưa vào sản phẩm dầu rửa bát.
Ngành điều chế dược phẩm
Dung dịch xút tuy không được sử dụng quá nhiều trong các sản phẩm thuốc nhưng cũng tạo ra nhiều hiệu quả đáng kinh ngạc. Điển hình như các viên thuốc giảm đau Aspirin mà bạn và gia đình hay dùng cũng chứa một lượng lớn thành phần Natri phenolat-chất có tác dụng giảm đau. Ngoài ra công dụng chủ yếu của NaoH trong ngành này là góp phần điều chế các chất khử trùng dụng cụ y tế.
Ứng dụng của xút trong y học
Ngành chế tạo dầu khí
Nghe có vẻ lạ nhưng quả thật, xút có đóng góp rất lớn trong ngành chế tạo dầu khí. Với bản chất là một bazơ mạnh, có thể tác dụng với axit nên NaOH hoàn toàn có thể điều chỉnh độ pH trong dung dịch khoan, giúp loại bỏ được sunfat và các hợp chất gốc sunfat trong đó. Điều này là vô cùng quan trọng và cần thiết trong quá trình tinh chế dầu mỏ.
Ngành công nghiệp thực phẩm
Như những thông tin mà bài viết đã cung cấp phía trên, dung dịch NaOH có khả năng loại bỏ được các axit béo trong mỡ động vật. Dựa vào đặc tính này, NaOH đã được đưa vào sử dụng trong quá trình tinh chế dầu thực vật và động vật.
Ngoài ra, xút cũng được điều chế thành dung dịch làm sạch hoa quả để đưa vào đóng hộp không gây hại.
Xử lý nước sinh hoạt
Nhắc đến xử lý nước sinh hoạt, nhiều người chỉ nghĩ đến Clo, tuy nhiên xút cũng là một trợ thủ đắc lực trong công việc này. Natri hidroxit giúp điều chỉnh độ pH trong nước, đồng thời tham gia quá trình tái sinh nhựa trao đổi ion, làm sạch và khử cặn trong đường ống.
Ngành dệt may
Để giúp vải bóng và ngấm màu hơn trong quá trình nhuộm, người ta thường sử dụng dung dịch NaOH để làm thủy phân pectins, sáp có sẵn trong vải thô. Ứng dụng này hết sức quan trọng, góp phần thúc đẩy, phát triển ngành may mặc cũng như ngành thời trang thế giới.
Các tác động đến sức khỏe con người của xút là gì?
Có vai trò quan trọng trong xu thế phát triển của nền kinh tế là thế, nhưng xút cũng gây ra những tác hại khôn lường với sức khỏe con người. Những thông tin sau đây sẽ giúp bạn trả lời câu hỏi “Tác hại đến sức khỏe dưới tác động của xút là gì?”:
- Ăn mòn da: Đúng như tên gọi của mình là xút ăn da, dung dịch NaOH sẽ ăn mòn da tay, gây hiện tượng bong tróc, nấm đỏ nếu bạn tiếp xúc trực tiếp với nó trong thời gian dài.
- Gây mù mắt: Vì tính tẩy rửa rất mạnh và khả năng hút ẩm cao nên xút sẽ cực kỳ nguy hiểm nếu tiếp xúc với vùng mắt. Nó có thể gây ngứa, rát ửng đỏ hoặc gây mù vĩnh viễn nếu không chữa kịp thời.
- Ảnh hưởng tới ruột: Nếu không may uống phải dung dịch xút thì bạn cần ngay lập tức đến bác sĩ vì điều này vô cùng nguy hiểm. Ruột sẽ phải chịu tác động nặng nề nếu không rửa và loại bỏ hết xút ra ngoài.
Những lưu ý khi sử dụng xút là gì?
Qua đây, ta có thể thấy được dung dịch xút rất nguy hiểm nếu sử dụng không cẩn thận. Do đó, để đảm bảo an toàn cho bản thân và gia đình, bạn cần lưu ý những điều sau:
- Không tiếp xúc trực tiếp với xút. Cần đeo găng tay, đồ bảo hộ mỗi khi rửa bát, giặt quần áo,..
- Tránh tiếp xúc với lượng lớn dung dịch xút trong thời gian dài vì khí bụi của xút cũng làm ảnh hưởng xấu đến phổi.
- Sau khi tiếp xúc với xút cần rửa lại cẩn thận với nước, loại bỏ hết lượng hóa chất dư.
- Nếu không may bị xút bắn vào mắt hoặc vô ý nuốt phải cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để kịp thời chữa trị.
Bài viết đã giúp bạn trả lời những thắc mắc “xút là gì?” cũng như các ứng dụng, tác hại của hóa chất này trong đời sống hiện tại. Mong rằng, từ những thông tin trên, các bạn sẽ rút ra được những kiến thức và lưu ý cho mình!
